Panamarenko heeft als kunstenaar, uitvinder en visionair jarenlang uitzonderlijk onderzoek gevoerd naar begrippen zoals ruimte, beweging, vlucht, energie en zwaartekracht. Zijn werk is een combinatie van artistiek inzicht en technologisch experiment. 

Het M HKA wil het brede publiek graag laten kennismaken met dit bijzondere oeuvre. Het M HKA bracht nagenoeg het volledige oeuvre van de bevlogen kunstenaar in kaart door er een thematische en tegelijk chronologische indeling in aan te brengen. De verzamelde informatie wil M HKA verder delen. Welkom in het digitale archief!

Panamarenko

(c)image: M HKA
100.000 Revoluties/Minute Jet Turbine [100,000 Revolutions/Minute Jet Turbine], 1976-1993
Collection M HKA, Antwerp
Object , 60 x 40 cm, 42 x 18 x 5.5cm
mixed media

De 100.000 Revoluties/ Minutes Jet Turbine noemt Panamarenko een revolutionaire uitvinding. Het is een machine die volledig rond zijn eigen as kan draaien. Panamarenko construeerde het met eenvoudige materialen zoals een fietsketting en batterijen. Het contrast tussen het concept – de ‘revolutionaire uitvinding’ – en de uitvoering – ‘geknutseld’ met eenvoudige materialen – resulteert in een geheel dat een poëtische en ontwapenende aanblik biedt.

Begin jaren 1970 bouwt Panamarenko een reeks versnellers waarmee hij zijn theorie van de gesloten systemen, de zogenaamde Closed System Power, probeert te bewijzen. Het zijn motoren die een versnelde beweging ontwikkelen op basis van de omwenteling om de eigen as. Uiteindelijk blijkt de theorie in de praktijk niet te werken. In een tekst uit 1975 (verschenen in Panamarenko, Marzona, Bielefeld, 1975, pp. 11−35) omschrijft Panamarenko de versnellers als ‘leerzame pogingen zonder veel resultaat’, maar hij voegt eraan toe dat ‘het experiment wordt voortgezet’. De versnellers zijn experimenten met een kleine verbrandingsmotor, gemonteerd op een houten basis en aangesloten op een gesloten circuit. Volgens Panamarenko’s theorie moet de eenmalig aangewende energie die nodig is om een bepaalde massa te verplaatsen, oneindig geregenereerd kunnen worden, waardoor er een energetisch sneeuwbaleffect optreedt. Volgens Panamarenko werd zijn theorie nooit ernstig genomen door de wetenschappelijke wereld, omdat ze niet is opgesteld in de geijkte wetenschappelijke taal. Tijdens de jaren 1980 en 1990 zet Panamarenko zijn onderzoek voort, wat resulteert in zijn Toymodel of Space, een ruimtetheorie die verder wordt toegelicht in het hoofdstuk 'Lift the Machine'.